Ο φυτικός πλούτος της Κρήτης
Πολλοί θεωρούν την Κρήτη μια μικρή ήπειρο και μάλιστα λέγεται ότι αν το έντονο ανάγλυφό της προεκταθεί οριζόντια θα καλύψει επιφάνεια όσο αυτή της Ευρώπης.
Στο διάβα των γεωλογικών περιόδων – που αντιστοιχεί σε εκατομμύρια χρόνια – κατά διαστήματα η Κρήτη ήταν ενωμένη με την Αφρική, την Ευρώπη και την Ασία όπως μαρτυρούν τα γεωλογικά και βιολογικά κατάλοιπα. Σε αυτές τις περιόδους σύνδεσης με τις τρεις ηπείρους οφείλεται η ύπαρξη στο νησί πολλών ζωικών και φυτικών οργανισμών που είναι κοινή φυσική κληρονομιά (Cynara Cyrenaica, Ranunculusasiaticus, Felissylvesriscretensis, zelkovaabelicea κλπ.) Αντίστοιχα η αποκοπή της Κρητικής χέρσου, η απομόνωση και η διαμόρφωση κατ’αρχήν μικρότερων νησίδων μέσα στο χώρο που αντιστοιχεί σήμερα στην Κρήτη προτού καταλήξει στη σημερινή της μορφή (ένα ενιαίο νησί), είναι η αιτία της ύπαρξης πολλών ενδημικών. Η παρουσία των στενότοπων ενδημικών παρατηρείται στους χώρους όπου υπήρχαν πριν οι μικρότερες νησίδες και σε νησίδες και βραχονησίδες που βρίσκονται περιμετρικά της μεγαλονήσου.
Η Κρήτη όπως τη βλέπουμε σήμερα να απλώνεται σε μήκος 260 χλμ. από δυτικά προς ανατολικά και σε πλάτος από 12 – 60 χλμ., είναι στην ουσία τμήμα του γεωλογικού τόξου που ξεκινά από τις Δειναρικές Άλπεις, διατρέχει την Ελλάδα, από βορρά προς νότο, την Κρήτη, την Κάρπαθο, τη Ρόδο και καταλήγει στη Μικρά Ασία. Πολυάνθρωπο νησί με έντονη εκμετάλευση για χιλιάδες χρόνια, παρ’όλα αυτά διατηρεί μεγάλο μέρος του φυσικού της πλούτου και ειδικά ποικιλομορφία οικότοπων και σπάνιων ενδημικών ειδών, εξ αιτίας φυσικών απροσπέλαστων καταφυγίων.
Οι ψηλές βουνοκορφές, ασυνήθιστες σε αριθμό για νησί, το πλήθος των γκρεμνών, των φαραγγιών (περί τα 150), των νησίδων και βραχονησίδων είναι τα θησαυροφυλάκια της Κρητικής φύσης. Ο κατακερματισμός της Κρήτης από μεγάλο αριθμό φαραγγιών κάθετα στο νοητό άξονά της και οι δεκάδες βουνοκορφές (από 1550 – 2500μ) δημιουργούν πλήθος εναλλασσόμενων τύπων οικότοπων που μπορείς να τους προσεγγίσεις διασχίζοντας κάθετα και κατά τόπους κυκλικά το νησί από το βόρειο και νότιο οδικό άξονα.
Πρωτογενείς ασχολίες (γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, κεραμική, παραδοσιακή κουζίνα, κλπ.) θα εξελίσσονται στις διαδρομές σας.
Είναι πασίγνωστη η σπουδαιότητα όχι μόνο της πολιτιστικής μα και της φυσικής ελληνικής κληρονομιάς, κυρίως όσον αφορά το ανάγλυφο του εδάφους και το φυτικό κόσμο σε σύγκριση με άλλες περιοχές ανάλογα με την έκταση της χώρας. Γύρω στα 5.700 είδη αυτόχθονων φυτών είναι καταγεγραμμένα, από τα οποία τα 750 είναι ενδημικά της Ελλάδος. Η Κρήτη που σε έκταση είναι μικρότερη από το 1/10 της Ελληνικής γης διαθέτει 1740 περίπου φυτά, από τα οποία περί τα 160 είναι ενδημικά του νησιού και ένας ακόμη αξιόλογος αριθμός είναι από τα σπάνια του Μεσογειακού χώρου και του Αιγαίου Πελάγους.
Δεν υπάρχει άλλος τόπος που σχεδόν ολόκληρος ο φυτικός του πλούτος να χρησιμοποιείται για διάφορους σκοπούς και με τόσες πολλές χρήσιμες ιδιότητες και ωφέλιμα για τη διατήρηση της υγείας στοιχεία.
Ελάτε να μοιραστούμε μαζί τις εμπειρίες και τη σοφία, όχι χιλιάδων μα εκατομμυρίων χρόνων, που μόνο όποιος αγαπά τη φύση μπορεί να αποκρυπτογραφήσει. Πιστεύω πως θα είναι μια άλλη, ξεχωριστή εμπειρία για εσάς και για μένα.
Ταξιδεύοντας μαζί, πατώντας το κρητικό χώμα κάποιου μονοπατιού, δε θα τα δούμε όλα ζωντανά όπως τα νόστιμα χόρτα την άνοιξη, τα αρωματικά και φαρμακευτικά βότανα… Ούτε θα συναντήσουμε μεγάλα θεριά, ελέφαντες, νάνους, ιπποπόταμους… Μπορούμε όμως να ψηλαφίσουμε τα απολιθώματά τους πάνω στα βουνά ή σε υποθαλάσσια σπήλαια ή να τα δούμε σε προβολή στην ειδική αίθουσα του ‘Μουσείου σπανίων και ενδημικών φυτών της Κρήτης ΡΟΔΑΝΘΗ’, στην Κριτσά.
Το ‘Μουσείο ΡΟΔΑΝΘΗ’ είναι ο καρπός της αγάπης μου για την Κρητική φύση και η ελάχιστη ανταπόδοση στον τόπο που γεννήθηκα. Βρίσκεται στη διάθεση των επισκεπτών της Κρήτης αλλά και των σύγχρονων Κρητικών.
Από τον κ. Γιώργη Αφορδακό, βοτανολόγο και ιδρυτή του νέου “Μουσείου σπανίων και ενδημικών φυτών της Κρήτης ΡΟΔΑΝΘΗ” στην Κριτσά.
